برنامه خبری ۲۰:۳۰ تلویزیون جمهوری اسلامی ایران در تاریخ یک‌شنبه ۵ آذرماه مستندی کوتاه با عنوان «مسافر اسناد » را در خبر ۲۰.۳۰ پخش کرد که در آن دو شهروند دوتابعیتی در زندان اوین را محکوم به جاسوسی از طریق به عهده گرفتن نقش های دیگر کرد.
به گزارش تارنگار حقوق بشر در ایران به نقل از کمپین بین المللی، این مستند چند دقیقه‌ای بیشتر مربوط به ژیائو وانگ، شهروند آمریکایی چینی، پخش بخش‌های از مصاحبه او و دادگاهش بود و در بین آن تصاویری از نازنین زاغری نیر نشان داده شد.
خبرگزاری آسوشیتدپرس روز دوشنبه ششم آذر ماه نوشته است که ایران با پخش این برنامه تلویزیونی سعی برای فشار به دولت آمریکا و بریتانیا برای گرفتن ۵۳۰ میلیون دلار است.
در ابتدای این مستند مصاحبه آلن ایر با برنامه پارازیت پخش شد که از تسهیلات سفر دانشجویان آمریکایی و ایرانی به دو کشور صحبت کرده و در ادامه گوینده این مستند می‌گوید براساس این تسهیلات سفر، بسیاری از دانشجویان آمریکایی به نام پرونده‌های علمی اما برای اهداف جاسوسی به ایران سفر می‌کنند.
در این مستند ژیائو وانگ «یک آمریکایی اما از جنس چینی» معرفی شد که در سفر دوم خود به ایران در حال خارج کردن ۴۵۰۰ مدرک از آرشیو کتابخانه وزارت امورخارجه، کتابخانه ملی و آرشیو کتابخانه مجلس شورای اسلامی بوده است. در بخش‌های از این مستند مصاحبه وانگ مقابل دوربین نیز نشان داده می‌شود مشخص نیست آیا از او در چه شرایطی این مصاحبه گرفته شده، اما ژیائو وانگ در مقابل دوربین خیلی ساده می‌گوید حاصل تحقیقات او «آرشیو کتابخانه ملی، مجلس و وزارت خارجه بوده و همین.»
او به دلیل تصمیم برای خروج ۴۵۰۰ مدرک متهم به جاسوسی شده اما آرشیو کتابخانه‌ها قابل دسترس برای عموم مردم است و مسلما به دلیل عمومی بودنش حاوی اسناد محرمانه نیست. هر دانشجویی اجازه دارد که از این کتابخانه‌ها استفاده کند، از اسناد پرینت و اسکن بگیرد.
ژیائو زانگ در جای دیگری می‌گوید: «هر چقدر ایالات متحده درباره ایران اطلاعات داشته باشد سیاستگذاری بهتری را در قبال ایران خواهد داشت. در این نکته هیچ شکی وجود ندارد و این مطلب کاملا آشکار است.» تلویزیون ایران این بخش از مصاحبه او را به عنوان سندی برای جاسوسی او به عنوان پژوهشگر استفاده کرده است.
در این مستند آمده ژیائو وانگ در کارهای تحقیقاتیش بیشتر از کلید واژه‌های چگونه ایران در طول تاریخ فروپاشی حکومت داشته، چه افرادی در این فروپاشی تاثیرگذار بودند و چرا حکومت مذهبی در ایران استمرار دارد، بوده و به همین دلیل نتیجه گرفته او جاسوس است.
در این مستند حتی گفت شد دو دانشگاه مطرح هاروارد و پرینستون تحت پوشش نهادهای امنیتی آمریکا و شورای روابط خارجه آمریکا هستند.
در این مستند حتی ادعا شده دو دانشگاه مطرح هاروارد و پرینستون اطلاعات مورد نیاز دولت آمریکا را در قالب پایان‌نامه‌های دانشگاهی به دانشجویانش کسب می‌کند و با تامین مالی دانشجویان مستقیم یا غیرمستقیم به کار گرفته میشوند.
در بخشی از این مستند وانگ با لباس زندان در دادگاه نشان داده می‌شود. بقیه اتاق دیده نمی‌شود و صدای کسی که احتمالا باید قاضی باشد شنیده می‌شود که می‌گوید استاد راهنمای او «یک سری سوالاتی مطرح کرده مانند نوع منطقه و شرایط مرزی، آب و هوای مناطق و شرایط همسایگی ایران.. بهش می‌گوید برو روی این موضوعات تحقیق کن.» در جای دیگری همین صدا اشاره به صفحه ۱۰۸ پرونده می‌کند. این محقق چینی– آمریکایی با بیش از ۱۰۰ صفحه پرونده روبه‌رو است.
همچنین این مستند در بخش دیگری می‌گوید منابع مالی پروژه‌های تحقیقاتی مربوط به مسایل ایران از سوی مرکز «بیژن و شرمین مصور رحمانی» اداره می‌شود که «با بهاییان و اپوزیسیون و سلطنت طلب‌ها و نهادهای امنیتی آمریکا مانند سی آی ای ارتباط تنگاتنگ دارند.»
در این مستند عکس‌هایی نیز از نازنین زاغری، شهروند ایرانی– بریتانیایی که پیش از بازداشت برای بنیاد خیریه تامسون رویترز کار می‌کرده، پخش شد.
در انتهای این برنامه آمده که اشخاصی مانند وانگ تحت پروژه «نفوذ» «به نام پرونده‌های علمی» اما به نفع آمریکایی‌ها و سلطنت طلب‌ها مشغول «براندازی نرم» هستند.
با این حال سه روز پیش از پخش این مستند، خبرگزاری صداوسیما با انتشار گزارش تصویری به نازنین زاغری پرداخت و آن را مهره بازی انگیس نامید. در این گزارش یکی از مشکلات نازنین زاغری، همسرش عنوان شده که به عنوان محقق حوزه خاورمیانه «بارها به اسراییل و چندین بار به ایران سفر کرده است.» در این گزارش با طرح این سوال که «چرا نهادهای انگلیس پیگیر آزادی نازنین زاغری هستند؟» نوشته است او مهره بازی انگلیس است.
ژیائو وانگ، شهروند آمریکایی و دانشجوی دوره دکتری رشته تاریخ دانشگاه پرینستون تابستان سال ۱۳۹۵ در تهران بازداشت شد با این حال مقامات ایرانی یک سال پس از بازداشت او و پس از حکم ۱۰ سال حبسش از سوی دادگاه انقلاب آن را رسانه‌ای کردند. این حکم در مرداد ماه ۹۶ از سوی دادگاه تجذید نظر نیز تایید شد و او هم اکنون در زندان اوین به سر می‌برد.
پیش از مستند ۲۰.۳۰، خبرگزاری میزان وابسته به قوه قضاییه در تاریخ ۲۵ تیرماه مبنای جمع‌اوری اطلاعات جاسوسی وانگ را «آرشیو کتابخانه‌های تهران و شخصیت‌ّهای علمی» عنوان کرد و گفت او تحقیقات خود را از طریق اخذ کرده و همچنین مدعی شد این دانشجو «۴۵۰۰ صفحه از اسناد کشور را ثبت دیجیتالی» کرده است.
هوا کوا، همسر وانگ در گفتگویی با دانشگاه پرینستون در تاریخ ۲۸ جولای درباره همسرش گفته بود که او ایران را دوست دارد و فقط برای پروژه دکترایش به ایران سفر کرده و هیچ فعالیت سیاسی نداشته و ندارد.
نازنین زاغری به همراه دختر نوزادش برای بودن جشن نوروز در کنار خانواده‌اش در اسفند ماه ۹۵ به ایران سفر کرد و هنگام بازگشت در فرودگاه امام خمیین در تاریخ ۱۵ فروردین ۹۶ بازداشت شد. او روز ۱۶ شهریور ۹۶ به پنج سال حبس در دادگاه انقلاب محکوم شد و پس از ان این حکم عینا در دادگاه تجدید نظر تایید شد و همچنین تقاضای تجدید نظر این حکم از سوی دیوان عالی کشور نیز رد شد.
او به تازگی مجددا به اتهامات جدیدی متهم شده است که دوران حکم او را ممکن است تا ۱۶ سال افزایش دهد. پس از اظهارنظر اشتباه بوریس جانسون، وزیر خارجه بریتانیا که در روز ۱۱ آبان ماه که گفته بود دلیل بازداشت نازنین زاغری این است که «روزنامه نگاری به مردم آموزش می‌داده» خانم زاغری به دادگاه فراخوانده شد و مقامات ایرانی و رسانه‌های تندرو از آن برعلیه خانم زاغری استفاده کردند.
پس از آن از سوی روزنامه تلگراف مطرح شد که دولت بریتانیا در حال مذاکره برای پرداخت ۴۰۰ میلیون پوند بدهی خود به دولت ایران در ازای آزادی نازنین زاغری است.
فرمانده سپاه امام‌حسن استان البرز از دستگیری چند نفر از هواداران کمپین «ری‌استارت» در کرج خبر داد.
